Betonda Dayanıklılık (Durabilite)

Beton hizmet vereceği koşullara göre tasarlanmış ve eğer iyi bir kalite kontrol sistemi ile denetlenmiş, kalıba iyi yerleştirilmiş ve bakımı iyi yapılmışsa eğer uzun yıllar boyunca herhangi bir onarım ve destek gerekmeksizin işlevini yerine getirir. Ancak istenmeyen durumlar hesapta olmayan dış ve iç etkiler betonun ömrüne doğrudan etki edebilir. Dayanıklı beton bu beklenmedik etkiler karşısında performansını ve özelliklerini kaybetmeden direnç gösteren betondur. Dolayısıyla, betonun dayanıklılığı mekanik yükler dışındaki her türlü kimyasal ve fiziksel etkiler karşısında bozulmadan direnç göstermesi olarak tanımlanabilir.

Betonun dayanımında tek başına en büyük önemi arz eden parametre su–çimento (S/Ç) oranıdır. S/Ç arttıkça, çimento hamurunun gözenekliliği ve buna bağlı olarak betonun geçirgenliği artar. Geçirgenliği yüksek bir beton ise içerisine; zararlı kimyasal sıvıları ve suyu rahatça alacağından betonun dayanımında pek çok olumsuzluklara sebebiyet verecektir. Bizim elde etmek istediğimiz beton ise kompasitesi yani boşluk oranı en düşük betondur. Eğer bir betonun kompasitesi yüksek olursa dış etkiler ve sıvılar karşısında geçirgenliği çok az olmasından ötürü beton özelliklerini ve dayanımını kaybetmeden direnç gösterebilecektir. Tamamen kompozit bir beton elde etmek mümkün olmayacağı için bazı kabuller yapabiliriz. 10 cm kalınlığındaki bir beton yapı elemanının 1 m² yüzeyinden 1 atm basınç altında geçen su miktarı 50 gr mertebesinde olduğu zaman, bu elemanı pratik olarak geçirimsiz kabul etmek mümkündür. 

Betonun dayanımını düşürecek etkiler:

• Sülfat Etkisi 
• Çiçeklenme
• Karbonatlaşma etkisi
• Deniz suyu etkisi
• Alkali – agrega reaksiyonu
• Donma – çözülme

Dayanıklı (durabil) bir betonun sahip olması gereken özellikler:

• Minimum C30/37 sınıfı beton kullanılmalıdır.
• Minimum dozaj Cmin= 350 kg/m³ olmalıdır.
• Donma çözülmeye maruz kalacak yapı elemanları için S/Ç ≤ 0,45 olmalı veya hava sürüklenmiş beton kullanılmalıdır.
• Sülfat etkisine maruz ortamda kalacak betonlar için S/Ç < 0,4 ve sülfata dayanıklı çimento (SDÇ) kullanılmalıdır.
• Sülfata dayanıklı çimento kullanılıyorsa su/çimento 0,45 alınabilir.
• Puzolan (tras, uçucu kül, silis dumanı vb.) katkılı beton kullanılmalı

Not: Burada sayılan maddeler mühendislik öngörüsüdür.

Yukarıda sayılan maddeler de göz önüne alındığı zaman görülmektedir ki durabil beton elde edebilmek için öncelikle betonumuzun maruz kalacağı etkileri ve ortamı iyi tahlil edip ona göre gerekli ekleme ve çıkarmaları yapmaktır. Bu sayede ortam şartlarından en az etkilenecek ve özelliklerini kaybetmeden uzun yıllar hizmet verecek dayanıklı (durabil) betonlar elde edebiliriz.