Bilinmesi Gereken Deprem Terimleri

Deprem

Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarsma olayına “deprem” adı verilir.

Türkiye’nin kaçınılmaz gerçeği olan depremler hakkında bilinmesi gereken önemli terimler bulunmaktadır. Bu terimlerden öne çıkanlar şunlardır:

Fay

Yerkabuğunu oluşturan kayaçların bir yüzey boyunca kırılması ve oluşan iki parçanın birbirine göre göreceli olarak yer değiştirmesidir. 

Depremin Şiddeti

Herhangi bir derinlikte olan depremin, yeryüzünde hissedildiği bir noktadaki etkisinin ölçüsüdür. Yani, yapı, doğa ve insanlar üzerindeki etkisidir. Bu etkiler, insanların deprem sırasında uykudan uyanmaları, mobilyaların hareket etmesi, bacaların yıkılması şeklinde karşımıza çıkabilir. Depremin şiddeti, depremin büyüklüğüne, odak derinliğine, uzaklığına ve yapıların dayanıklılığına bağlı olarak değişebilmektedir. Depremin şiddeti, büyüklüğüne dair kesin bir bilgi vermeyip, sadece verdiği hasarı yansıtır.

Depremin Büyüklüğü (Magnitüdü)

Deprem sırasında açığa çıkan enerjinin ölçüsüdür. Enerjinin doğrudan doğruya ölçülmesi olanağı olmadığından, Amerika Birleşik Devletlerinden Prof. C. Richter tarafından 1930 yıllarında bulunan bir yöntemle depremlerin aletsel bir ölçüsü olan “Magnitüd” tanımlanmıştır.

Büyüklüğü aynı olan iki depremden yüzeye yakın olanı daha çok hasar yaparken, derin olanı daha az hasar meydana getirir.

Richter Ölçeği

Depremin büyüklüğünün belirlenmesinde kullanılan alete verilen addır. Sismologlar arasında Moment Büyüklük Ölçeği (MW) gibi diğer ölçekler daha sık kullanılmaktadır.

Odak Noktası

Deprem enerjisinin yer içerisinde ortaya çıktığı noktadır. Adı nokta olarak geçse de gerçekte bir alanı temsil etmektedir.

Episantr (Dış Merkez)

Depremin en çok hasar yaptığı veya en kuvvetli olarak hissedildiği alandır. Depremin büyüklüğüne göre bu alanın boyutları değişebilir.

Odak Derinliği

Deprem enerjisinin açığa çıktığı noktanın yeryüzüne en kısa uzaklığı, depremin odak derinliği olarak adlandırılır. Yerin 0-60 km derinliğinde olan depremler sığ deprem olarak nitelenir. Yerin 70-300 km derinliklerinde olan depremler orta derinlikte olan depremlerdir. Derin depremler ise yerin 300 km’ den fazla derinliğinde olan depremlerdir. Türkiye’de olan depremler genellikle sığ depremlerdir.

Artçı Deprem

Ana depremi izleyen, daha düşük büyüklüklere sahip sarsıntılar dizisidir.