İnşaat Mühendisliği ve Alt Mühendislik Dalları
Mühendisliğin anası olarak kabul edilen inşaat mühendisliği; malzeme ve işgücünün birleşmesi konusunda kilit rol oynamaktadır. Yer üstünde ve yeraltında görmüş olduğumuz, kullandığımız, yaşadığımız ve hizmet aldığımız yapıların hepsinde mutlaka bir mühendislik izi vardır. İnsanların refah içerisinde yaşamasını, ulaşımını, eğlenmesini sağlayan ve daha nice hizmet aldıkları tesislerin yapımında ve projelendirmesinde, inşaat mühendisleri yer almaktadır. İnşaat mühendisliğinin tarihi, insanlık tarihi kadar eskidir. Zira ilk insandan bugüne kadar sürekli bir şeyler inşa olmuştur.
İngilizce karşılığı “civil engineering” olan inşaat mühendisliğinin kelime kökeni açısından iki türlü rivayet söylenegelmektedir.
Bunlardan ilki; 18. yüzyılda askeri mühendislikten ayrılarak sivil (civil) mühendislik olarak tanımlanmasıdır.
Diğeri ise; medeniyet (civilization) kökünden türediği şeklindedir.
Mühendislik kelimesi ise dilimize Arapçadan geçmiştir. Arapça geometri (hendese) ile uğraşan ve bilen anlamına gelmektedir.
Nasıl İnşaat Mühendisi Olunur?
Üniversitelerin inşaat mühendisliği eğitimi veren fakülte/bölümlerinden lisans derecesinde eğitimini tamamlayan kişiler inşaat mühendisliği diploması alabilmektedir. Bu eğitim ortalama olarak 3-5 yıl sürmektedir.
Alt Mühendislik Dalları
İnşaat mühendisliği tek bir alanla sınırlı değildir. Belirli mühendisliklerin birleşmesi sonucu ortaya çıkmıştır.
Geoteknik Mühendisliği
Yapılar inşa edilmeden evvel inşa edilecek yapının altındaki zeminin özellikleri ve yükleme durumunda ne tür davranışlar sergilediğini mutlaka önceden bilmek gerekir. İşin bu kısmında geoteknik anabilim dalı işin içine girmektedir. Ülkemizde son zamanlarda geotekniğe verilen önem artmaktadır.
Malzeme Bilimi ve Mühendisliği
İnşa edilecek yapıda kullanılacak olan malzemelerin özelliklerinin bilinmesi ve buna göre tasarım ve malzeme seçiminin yapılması gereklidir. Malzeme bilimi ve mühendisliği bize, kullanacağımız her türlü malzemenin fiziki ve kimyasal özelliklerini sunar, çeşitli şartlar altından nasıl davranış sergileyeceğini bize söyler. Böylece nerede nasıl bir malzeme tercih etmemiz gerektiğini biliriz.
Yapı Mühendisliği
İnşa edeceğimiz yapıların insanlığın yararına olacak şekilde, yeterli rijitliğin sağlanarak, statik ve dinamik kuvvetler altında ne tür davranışlar sergileyeceğini önceden inceleyen ve hesaplayan ana bilim dalıdır.
Deprem Mühendisliği
Farklı şekil ve boyutlardaki yapıların, deprem esnasında sergileyeceği davranışları, yapıların depreme dayanma kabiliyetini ve yapının zayıf noktalarını inceleyen ana bilim dalıdır. Hiçbir yapı sabit değildir ve depremde hareket edebilecek şekilde tasarlanır. Deprem esnasında her yapının bir salınım hareketi(periyot) ve süresi(frekans) vardır. Bunları önceden inceleyen ve yapıların rezonans durumuna düşmesini engellemek için hesaplamalar yapan ana bilim dalıdır.
Ulaştırma Mühendisliği
Canlı ve cansız her türlü varlığın bir yerden başka yere taşınması aşamasında görev yapar. Köprü, kavşak, viyadük, tünel ve yolların güzergâhı, projelendirmesi gibi aşamaların yapılmasında etkin rol oynayan ana bilim dalıdır.
Hidrolik Mühendisliği
Su yapılarının; baraj, savaklar, kanallar, isale hatları, galerilerin statik ve dinamik hesabını yapan projelendirme işlemlerini yapan ana bilim dalıdır.
Trafik Mühendisliği
İnşa edilecek olan yolların, köprülerin yahut su yapılarının boyutlandırılması ve projelendirilmesi için ortalama su sarfiyatı, ortalama geçen taşıt sayısının bilinmesi gerekir. Projeleri inşa edebilmemiz açısından bize gerekli olan verilerin hazırlanması ile ilgili çalışmalar yapan ana bilim dalıdır.
Yıkım Mühendisliği
Kullanım ömrünü tamamlamış, geri döndürülemeyecek derecede hasar almış yahut çeşitli nedenlerden dolayı yıkımı kararlaştırılan yapıların kontrollü bir biçimde yıkımının gerçekleştirilebilmesi için hesap ve stratejiler geliştiren ana bilim dalıdır.
Not: Burada inşaat mühendisliğinin başlıca ana bilim dallarına değinilmiştir. Değinmediğimiz başka ana bilim dalları mutlaka mevcuttur.
Kaliteli bir eğitimle iyi inşaat mühendisleri yetiştirmemiz şarttır. Zira gelecek, onların elinde inşa olacaktır.