Zemin İyileştirme Nedir? Yöntemleri Nelerdir?

Zemin iyileştirmeyi, zeminin çeşitli özelliklerinin üzerine yapılacak yapıya uygun hale getirilmesi olarak tanımlayabiliriz. Zemin etüt raporunda, inceleme sonucu zeminde bir iyileştirme veya güçlendirilmeye gerek duyulması halinde bir zemin iyileştirme projesi hazırlanır.  

Zemin iyileştirme yöntemlerine ilgili zeminlerin taşıma kapasitesinin artırılması, toplam oturma miktarının azaltılması, dolgu ve şevlerin stabilitesi veya zeminin sıvılaşma riskinin azaltılması amaçlarıyla başvurulmaktadır. 

Peki zeminler nasıl iyileştirilir veya güçlendirilir? Yayın olarak kullanılan zemin iyileştirme yöntemlerini kısaca inceleyelim.

Kompaksiyon

Zeminin durumuna göre düz, lastik, keçi ayaklı silindir veya darbeli silindir gibi makineler aracığıyla zeminin içerisindeki boşlukların sıkıştırılması işlemidir.

Dinamik Kompaksiyon

10ton’dan 200 ton’a kadar olan devasa ağırlıkların, zeminin durumuna göre bir vinç yardımıyla 40 metreye varan yüksekliklerden aşağıya bırakılması zeminin sıkıştırılması yöntemidir. Darbe sonucu zemin içerisindeki boşluk oranı azaltılır. Granüler ve dolgu zeminlerde uygulanır.

Jet Grouting

Çimento bazlı çeşitli karışımların çok yüksek başınç ile zemine enjekte edilmesi yöntemidir. Zeminin içerisinde enjekte edilen karışım ile zeminin doğal yapısı bozulmakta ve çimento bazlı yeni bir zemin elde edilmektedir. Bu yöntemle zeminin taşıma gücü artarken permeabilitesi, yani geçirgenliği azaltılmaktadır. 

Genel olarak temel altlarında, kazı yüzeylerinde, tünel ayna ve tavanının desteklenmesinde, şev ve heyelan bölgelerinde ve hatta mevcut binaların güçlendirilmesi aşamasında temel altı zeminine enjekte edilerek uygulanabilmektedir.

Deep Mixing

Derin karıştırma, mevcut zeminin çimento, uçucu kül, yüksek fırın cürufu ve çeşitli katkılar içeren bağlayıcılar ile bir burgu yardımıyla karıştırılması yöntemidir. Zeminin basınç dayanımının artması ve geçirgenliğinin azaltılması amaçları ile yapılır. Geçirimsizlik perdelerinde, tünel zeminlerinde, temel altlarında ayrıca zemin sıvılaşmasının önlenmesi amacı ile de deep mixing yöntemi kullanılabilir.

Taş Kolon Yöntemi

Zemin içerisine çeşitli yöntemlerle kuyu açılıp bu kuyuların içerisine kırma taş, kum-çakıl karışımı vb. malzemeler ile doldurulup sıkıştırılması yöntemidir. Uygulanan zeminin taşıma kapasitesini arttırır, oturmaları azaltır. 20 metre derinliğe kadar uygulanabilir.

Zemin Ankrajları

Daha çok istinat duvarlarında uygulanan ankrajlar zemin veya sağlam kaya içerisine yerleştirildikten sonra ön germeli donatıların istinat duvarına sabitlenmesi yöntemidir. Böylelikle devrilmeye karşı istinat duvarının stabilitesi artar.