Tabii ve Suni Taşlar
Tabii Taşlar
Jeolojik bakımdan; derinlik, volkanik, sedimanter, tortul ve metamorfik olarak sınıflandırılmaktadır. Çevresel şartlara dayanıklılık açısından, her şeyden önce taşın dona dayanıklı olması gerekir. Bunun için, su emme % olarak düşük, doyma derecesi <%80 olmalıdır. Dona dayanıklı olmalı, olası kış şartlarında donma çözülme olayı ile taş parçalanmamalıdır.
Donma Çözülme
Donma-çözülme, kışın su ile temas eden taşlar suyu emer ve bünyesinde barındırır. Daha sonrasında olumsuz hava şartları nedeniyle su donar. Donan su yaklaşık olarak hacmi %9 oranında artacağı için bulunmuş olduğu taşın içindeki boşluğa sığmayıp parçalamak isteyecektir. Gücü nispetinde parçalar ve daha sonrasında hava ısındığında çözülür ve taşın yapısında daha büyük boşluklar meydana gelmiş olur. Bu olay tekrarı sonucunda taşın yapısı bozulur ve mukavemetini kaybeder. Bu da taşıma gücünde ciddi kayıplara neden olur. Bu sebeple taşıyıcı olarak tercih edeceğimiz taş olumsuz hava koşulları altında donma-çözülmeye karşı dirençli olması istenir.
| Taş | Basınç Mukavemeti(MPa) |
|---|---|
| Granit | 75-145 |
| Andezit, Trakit ve Diyorit | 42-120 |
| Bazalt | 90-165 |
| Yoğun Kalker | 55-102 |
| Traverten | 32-97 |
Suni Taşlar
Tuğla üretiminde uygun killi toprak rezervi seçilip sonra ocaklara getirilir. Bu topraklar bir havuzda ıslatılıp dinlendirilerek çözülmesi sağlanır. Daha sonra malzeme büyük çelik değirmenlerde çiğnenerek homojen hamur haline getirilir. Hamur preslenerek raflara istif edilip 800 derecenin üstünde pişirilerek tuğla veya kiremit elde edilir. Aşağıdaki tabloda ise üretilen tuğla ve kiremit çeşitleri, boyutları ve kullanıldıkları yerler verilmiştir:
| Tuğla Çeşidi | Boyut(mm) | Kullanım Yeri |
|---|---|---|
| Dolu Tuğla | 50*90*190 | Taşıyıcı Duvar |
| Düşey Delikli Tuğla | 85*190*190 135*190*290 135*190*190 | Taşıyıcı Duvar |
| Düşey Delikli Blok Tuğla | 85*190*190 135*190*190 | Bölme Duvar |
| Yatay Delikli Tuğla | 190*210*390 135*190*190 | Bölme Duvar |
| Klinker Tuğlası | 50*90*190 | Zeminde ve Kanalizasyonda |
| Baca Tuğlası | 190*190*190 | Bacada |
| Asmolen Döşeme Tuğlası | Çeşitli Boyutlarda | Asmolen Döşeme Üretimi |
| Marsilya Tipi Kiremit | 230*410 | Çatı Örtüsü Olarak |
| Alaturka Kiremit | 180*350 | Çatı Örtüsü Olarak |
Tuğlalarda aranan önemli mekanik ve fiziksel özellikler; basınç mukavemeti, birim ağırlık, su emme, donmaya dayanıklılık, boyutların uygunluğu, kireç, manyezi ve çiçeklenme yapan tuz miktarlarıdır.
Basınç mukavemetinde tuğlalar alt ve üstten harçlanıp on adet tuğla numunesi üzerinde deney yapılır. Kireç, manyezi ve çiçeklenme yapan tuzların fazlalığı hacim sabitliğini ve görünümü bozarlar. Tuğlalarda ısı izolasyonu, yapının hafifliği, taşıma ve duvar işçiliği bakımından mümkün olduğu kadar hafif olması gerekir. Standardın dışında üretilen boyut ve şekilde bozuk, gönyeden sapma yapmış tuğlalar, işçiliği arttırıp fazla harç kullanımına sebep olduğundan boyut ve toleranslara dikkat edilmelidir.