Taze Beton Kıvam Deneyleri
Taze beton karışımının ıslaklık derecesine Kıvam denilmektedir. Taze betonun kolayca karılabilmesi, yerleştirilebilmesi, sıkıştırılabilmesi, segregasyon yapmadan taşınabilmesi ve yüzeyinin düzeltilebilmesi betonun ne kadar işlenebilir olduğunun göstergesidir.
Kıvamı yüksek olan taze bir beton, daha düşük kıvamdaki bir betona göre daha rahat karılabilmektedir. Kıvamı daha yüksek olan beton ayrıca daha rahat pompalanabilmekte ve çoğu kez daha rahat yerleştirilebilmektedir. Tüm bunlara rağmen beton kıvamının çok yüksek olması, betonun işlenebilirliğinin yeterli olduğu anlamına gelmeyebilir. Aşırı sulu bir beton karışımının kıvamı yüksek olmasına rağmen kalıplara yerleştirilmesi ve sıkıştırılması işlemlerinde çimento harcı ve iri agrega birbirinden kolayca ayrılır, bu betonlar iyi işlenebilme özelliğine sahiptir denilemez
Taze betonun ne ölçüde işlenebilir olduğunun tanımlanması gerekmektedir.Bu karmaşanın ortadan kaldırılabilmesi amacıyla kıvam değerini sayısallaştıran deneyler önerilmiştir.
En çok kabul gören ve kullanılan kıvam deneyleri
- Çökme (Slump) deneyi
- Ve‐be deneyi
- Sıkıştırma faktörü deneyi
- Sıkıştırma derecesi deneyi
- Yayılma tablası deneyi
Ancak, işlenebilme özelliği içerisinde yer alan kolayca karılabilme, taşınabilme, segregasyon yapmadan yerleştirilebilme, sıkıştırılabilme ve yüzeyin düzeltilmesi gibi taze betondan beklenen tüm özelliklerin deneysel olarak belirlenmesi mümkün değildir.
1. Çökme Deneyi
Çökme (slump) deneyinin amacı; taze betonun kıvam derecesinin belirlenmesidir. Deneyler doğrudan taze beton numunesi üzerinde gerçekleştirilir. TS EN 12350-2 Standardına uygun olarak deney gerçekleştirilir.
2. Ve-be Deneyi
Vebe deneyinin amacı; taze betonun kıvam derecesinin belirlenmesidir. Deneyler doğrudan taze beton numunesi üzerinde gerçekleştirilir. TS EN 12350‐3 Standardına uygun olarak deney gerçekleştirilir.
3. Sıkıştırma Faktörü Deneyi
Sıkıştırma faktörü deneyinin amacı; taze betonun kıvam derecesinin belirlenmesidir. Deneyler doğrudan taze beton numunesi üzerinde gerçekleştirilir. TS 2872 Standardına uygun olarak deney gerçekleştirilir.
4. Yayılma Tablası Deneyi
Yayılma tablası deneyinin amacı; taze betonun kıvam derecesinin belirlenmesidir. Deneyler doğrudan taze beton numunesi üzerinde gerçekleştirilir. TS EN 12350‐5 Standardına uygun olarak deney gerçekleştirilir. Bu deneyde, tamamen çökmenin elde edildiği yüksek ve çok yüksek akıcılığa sahip karışımların kıvamının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu deneyde ile belirli bir yükseklikten serbest düşü yaptırılan levha üzerindeki betonun yayılması belirlenir.
Deney için 5 lt taze beton kullanılması gerekmektedir. Kesik koni 2 tabaka halinde 10’ar kez hafifçe şişlenerek doldurulur. Taze beton yüksek akıcılıkta olduğu için fazla sıkıştırma gerekli değildir. Kesik koni sabit hızda düşey yönde yukarı çekilir. Tutma yerinden tutulan tabla yukarı çekilerek 40 mm yükseklikten toplam 15 defa serbest olarak düşürülür. Her düşü 2 sn’den az 5 sn’den fazla olamaz. Düşü işlemi tamamlandıktan sonra yayılan taze betonun birbirine dik iki doğrulta yayılma çapı belirlenir 𝑌𝑎𝑦𝚤𝑙𝑚𝑎 ç𝑎𝑝𝚤(mm); =(d1+d2)/2 Formülü kullanılarak hesaplanır. Belirlenen yayılma çapı 10 mm’ye yuvarlanarak aşağıdaki tablo ile yayılma sınıfı belirlenir.