Agrega; çimento, su ve gerektiğinde bası katkı maddelerinin birlikte katılmasıyla elde edilen yapı malzemesidir. Yerine göre ince veya iri agrega tercih edilir. Beton bileşenlerin yaklaşık hacimsel yüzdeleri; %13 çimento, %17 su ve %70 agrega oluşturur.
Su ve çimentonun bir araya getirerek oluşturduğu malzemeye çimento hamuru denir. Çimento hamurunun görevi betonun oluşumunda agrega tanelerinin etrafını sararak boşlukları azaltmak ve taneleri bir arada tutmak olarak tanımlanabilir. Su, çimento ve ince agreganın bir araya getirerek oluşturduğu malzemeye ise harç denir.
Betonu iki başlık altında, taze beton ve sertleşmiş beton şeklinde işleyebiliriz
Taze Beton
Çimentonun su ile reaksiyonları başladıktan sonra betonun plastik şekil değiştirme özelliğini kaybetmeye başladığı yani sertleşmeye başladığı ana kadar ki durumuna taze beton denilmektedir. Betonun sertleştikten sonraki durumuna ise sertleşmiş beton denilmektedir.
Taze Betondan Beklenilen Özellikler
Taze betonun kolayca karılabilmesi, segregasyon yapmadan taşınabilmesi, sıkıştırılabilmesi ve yüzeyinin düzeltilebilmesi özelliklerinin tümüne işlenebilme denilmektedir. Taze betonun ıslaklık derecesine kıvam denilmektedir. Kıvamlı beton her zaman işlenebilir beton değildir.
Sertleşmiş Betonda Beton Dayanım Sınıfları
Örnek olarak; C 25/30 sınıfında beton için şunlar söylenebilir.
Buradaki C, concrete anlamına gelir. C’den sonra gelen ifade, Karakteristik Silindir Basınç Dayanımı’dır. Bundan sonraki 30 ifadesi ise Karakteristik Küp Basınç Dayanımı’dır.
Hazır Beton
Bilgisayar kontrollü olarak istenilen oranlarda bir araya getirilen malzemelerin, beton santralinde veya mikserde karıştırılması ile üretilen ve tüketiciye Taze Beton olarak teslim edilen betona Hazır Beton denilmektedir.
Hazır Beton Kullanmanın Avantajları
- Yüksek dayanımlı beton elde etme olanağı
- Sürekli kalite kontrol olanağı
- Daha homojen beton karışımı elde edilmesi olanağı
- Büyük hacimde beton dökümlerine olanak sağlaması
- Zamandan tasarruf
- İş gücünden tasarruf
- Standartlara uygunluk
Hazır betonu oluşturan bileşenlerin stoklanıp, kontrollü bir şekilde karıştırılarak hazır beton üretiminin gerçekleştirildiği ve transmikserlere dolumunun yapıldığı tesislere beton santrali denilmektedir.
Hazır beton üretiminde su ölçme ve karıştırma işlemlerinin santralde veya transmikserde yapılmasına göre iki farklı şekli bulunmaktadır.
- Kuru Sistem
- Yaş Sistem
TS 1247 Beton yapımı, döküm ve bakım kurallarına (Normal hava koşullarında) göre hazır beton hazırlama sistemleri aşağıda verildiği gibidir.
Kuru Sistem
Bu döküm sisteminde;
- Çimento, silo çıkışında tartılır.
- Agregalar reçetede belirlenmiş olan oranlara göre santralde bunkerlerde tartılır.
- Çimento ve agrega transmikserde kuru karışım olarak birleştirilir ve karıştırılır.
- Su transmikserde bulunan su deposuna doldurulur.
- Şantiyede depodaki su karışım oranı miktarında tartılarak transmikserdeki kuru karşıma ilave edilir.
- Karışım transmikserde gerçekleştirilerek beton karışımı hazır hale getirilir.
Yaş Sistem
Bu döküm sisteminde;
- Çimento, silo çıkışında tartılır.
- Agregalar reçetede belirlenmiş olan oranlara göre santralde bunkerlerde tartılır.
- Su santralde tartılır.
- Santralde bulunan sabit miksere aktarılan çimento, agrega ve su (varsa katkı malzemeleri ile birlikte) burada karıştırılarak beton karışımı hazır hale getirilir.
- Yaş karışım halindeki beton sabir mikserden transmiksere alınarak şantiyeye taşınır.