Betonun santralde karılması, inşaat alanına getirilmesi ve yerleştirilmesi sürecinde beton içerisinde hava boşlukları oluşmaktadır. Bu durumun sonucunda kalıbı tamamen dolduran betonun yoğunluğu, tasarım yoğunluğundan daha az olmaktadır. Bu durumu engellemek için beton içerisinde oluşan bu havanın çıkarılması gerekir. Bu işleme betonun sıkıştırılması adı verilir.
Beton Hangi Yollarla Sıkıştırılabilir?
Sıkıştırmada kullanılan eski yöntemlerden biri; şişleme yöntemidir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte “vibratör” adı verilen makinalar ile sıkıştırma yaygınlaşmış ve beton içerisinde yer alan boşlukların miktarı azaltılmıştır.
Vibratör
Daneler arasındaki sürtünmeyi azaltarak, betonun boşluksuz bir şekilde yerleşmesini sağlayan ekipmandır. Vibrasyon kelime olarak, “titreşim, salınım” gibi anlamlar taşımaktadır.
Betonun kıvamına, kullanıldığı yapıya ve bu yapının tipine uygun sıkıştırma yapılabilmesi için çeşitli vibratör tipleri vardır:
Dahili Vibratör: İç vibratör olarak da bilinir. En yaygın başvurulan vibratör tipidir. Titreşimli ucu betona daldırılarak kullanılır.
Harici Vibratör: Kalıp vibratörü olarak da adlandırılır. Kalıplara takılarak kullanılır. Çalışma esası; kalıpları titretmesi sonucu betonu yerleştirmek üzerine dayalıdır.Yüzey Vibratörü: Kompaktörlerin, betonun yüzey kısmına titreşim uygulamasıdır. Diğer tiplerle kıyaslandığında daha az sağlıklı bir yöntemdir.
Vibrasyon Uygulamasının Avantajları
- Beton dayanımını arttırıcı yönde etki yapar.
- Beton ile donatı arasındaki kenetlenmeyi (aderansı) arttırır.
- Beton, daha yoğun ve homojen hale gelir.
- Boşluksuz hale gelen betonun yüzeyi, kalıp sökümünün ardından daha düz hale gelir.
- Betonun yerleştirilmesi daha kolaylaşır.
Vibrasyon Uygulamasında Bilinmesi Gereken Hususlar
- Vibratörün titreşimli ucu, tüm tabakalara girebilmelidir. Aşağıdan yukarıya doğru yapılan vibrasyon işleminde üstteki tabaka sıkıştırılırken, alttaki tabakaya 5-10 cm kadar girilmelidir.
- En önemli kısımlardan biri; titreşimli ucun betona hızlıca daldırılıp yavaşça çıkarılmasıdır.
- Dalıcı uç, beton içerisinde 5-15 saniye arasında tutulmalıdır. Bu sürenin altı veya üstündeki süreler betonun homojenliğine olumsuz etkide bulunacaktır.
- Titreşimli uç, donatı ile temas etmemelidir.
- Homojenliğin düzgün sağlanması için, sıkıştırma uygulaması belli noktalarda uygulanmalıdır. Daldırılan noktalara göre bir titreşim bölgesi oluşturulmalı ve diğer noktalar da buna göre belirlenmelidir.
- Vibratör, betonun içerisinde karıştırır gibi dolaştırılmamalıdır. Bir noktadan başka noktaya geçerken beton içerisinden tamamen çıkarılmalı daha sonra diğer noktanın vibrasyonu yapılmalıdır.